Fun and experiment no. 30

Experiment 30. Water getting pulled

Take one old plastic bottle. Make a small hole on its lid by using a pin. Now fill up the bottle by water and keep it upside down. Water will flow as a minute stream. Now take one iron rod. Rub it on a napkin for some time. Now again keep the bottle upside down and let the water flow. Take the rod near the water drops. Drops will be attracted in the direction of the rod and direction of their flow will change. Reason for this is weak double magnetic property of water. Due to this property, water drops can be pulled or pushed.

Activity 30. Calculate speed of sound by using thunderbolts!

These days it is raining with thunderbolts! First we see huge lightening and hear its sound after some seconds! Speed of the light is enormous- i.e. three lac kilometers per second! But speed of light is not that much. We can measure it. For this, we will use the rain thunderbolts. When it will rain and you will see thunderbolts, do this observation. Measure the time in seconds from the moment of lightening till the sound reaching to you. Suppose if the thunderbolt is around 1 km from your house, then its sound will not reach instantly. Around three seconds gap will be there. If you observe a little and calculate the time gap, you can calculate speed of sound! Do observe and do try!


प्रयोग 30. ओढलं जाणारं पाणी

एक जुनी रबरी बाटली घ्या. तिच्या झाकणाला टाचणीने एक छोटे छिद्र करा. बाटली पाण्याने भरून उलट करा. पाणी बारीक धारेने पडू लागेल. एक लोखंडी गज घ्या. तो नॅपकिनवर थोडा वेळ घासा. आणि मग बाटली उलट करून पाण्याची बारीक धार सोडा. गज धारेखाली न्या. गज ज्या दिशेला असेल, तिथे पाण्याचे थेंब खेचले जातील आणि त्यांची दिशा बदलेल. हे होण्याचं कारण म्हणजे पाण्यामध्ये कमकुवत दुहेरी चुंबकत्व असतं. त्यामुळे पाण्याचे बिंदू ओढले किंवा ढकलले जाऊ शकतात.

गंमत 30. विजेच्या मदतीने आवाजाचा वेग मोजा!

सध्या विजांच्या गडगडाटासह पाऊस पडतोय. पहिले वीज चमकते व काही सेकंदांनंतर गडगडाट ऐकू येतो! प्रकाशाचा वेग प्रचंड मोठा म्हणजे सेकंदाला तीन लाख किलोमीटर आहे. पण आवाजाचा वेग इतका मोठा नाही आहे. तो आपण मोजू शकतो. त्यासाठी पावसाळ्यातल्या विजांच्या गडगडाटाचा वापर करू. जेव्हा पाऊस सुरू होईल व वीजा चमकू लागतील तेव्हा हे निरीक्षण करा. तुमच्या घरापासून काही अंतरावर वीज चमकल्यावर तिचा आवाज ऐकू येईपर्यंत किती सेकंद जातात हे मोजा. समजा अंदाजे तुमच्यापासून वीज एक किलोमीटर अंतरावर असेल तर ती चमकल्या चमकल्या तिचा आवाज येणार नाही. त्यासाठी सुमारे तीन सेकंद लागतील. थोडं निरीक्षण केलं व वीज कुठे चमकली व किती सेकंदांनी आवाज ऐकू आला हे गणित केलं तर तुम्हांला आवाजाचा वेग काढता येईल! निरीक्षण करा व प्रयत्न करा!